Samen bouwen aan een duurzaam leesbeleid

Lezen is een essentiële vaardigheid die aan de basis ligt van succesvol leren in alle vakken. Een duurzaam leesbeleid versterkt leesvaardigheid, leesplezier en motivatie. Deze tips helpen secundaire scholen om lezen structureel te verankeren in hun werking, met aandacht voor visie, leesomgeving, didactiek en samenwerking.

Visie, organisatie en coördinatie

Zorg voor taalcoördinatoren. Zij ondersteunen het team, coachen collega's en verankeren taalgericht vakonderwijs in de hele school.
Richt een leesteam met leesambassadeurs op. Stel een divers team samen van leerkrachten, beleidsmedewerkers en eventueel leerlingen om het leesbeleid te coördineren en op te volgen.
Werk stap voor stap. Voer eerst een leesscan of nulmeting uit, stel vervolgens concrete doelen op en vertaal deze in een actieplan. Evalueer en stuur bij op vaste momenten.
Bepaal een inhoudelijke focus. Kies duidelijke klemtonen zoals leesplezier, leesstrategieën of leesmonitoring, op basis van toetsresultaten, bevragingen en observaties.
Investeer in professionalisering. Stimuleer leerkrachten om te leren van en met elkaar. Bied ondersteuning en ruimte voor het inrichten van een interne leercultuur.
Nog inspiratie nodig? Neem zeker een kijkje op Iedereen Leest Academie of het vormingsaanbod van vzw ‘de Rand’.
Monitor en vier successen. Volg leesgedrag en -motivatie op, en beloon vooruitgang met kleine incentives of erkenning.

Infrastructuur en leescultuur

Installeer aangename leesplekken voor leerlingen én leerkrachten. Bied ruimtes die uitnodigen tot lezen én rust tijdens de pauze.
Bouw een dynamische schoolbibliotheek uit. Voorzie actuele collecties, comfortabele zitplekken, ruimte voor leesactiviteiten en ondersteunende posters.
Maak van je bib een leer- en belevingsplek. Gebruik de bib ook voor lesactiviteiten, leesgesprekken, workshops of als rustpunt voor leerlingen.
Gebruik sociale media om lezen zichtbaar te maken. Promoot boeken en leesactiviteiten via kanalen zoals Instagram of de schoolwebsite. Vergeet het plaatselijke bibliotheekaanbod niet!
Laat boeken ‘toevallig rondslingeren’.
Laat lezen leven! Installeer een boekenruilkast, organiseer leesgesprekken tijdens pauzes en moedig leerkrachten aan hun leeservaringen te delen.
Maak lezen zichtbaar! Creëer leeshoeken, promoot boeken in de gangen of toon boekentips op digitale schermen.

Didactiek en schoolwerking

Werk rond drie pijlers: technisch lezen, begrijpend lezen en leesmotivatie. Ze versterken elkaar en verhogen de leerresultaten schoolbreed. Koppel ze aan de andere mondelinge en schriftelijke vaardigheden.
Voorzie structurele leestijd op school. Denk aan een dagelijks leeskwartier of periodieke initiatieven zoals ‘boek-in-tas’, waar je steeds een leesboek in de boekentas bijhebt. Maak tijd voor de nodige reflectie, en ga in interactie hierover.
Integreer lezen in alle vakken. Laat ook vakleerkrachten functionele en Rijke teksten gebruiken. Elke leerkracht is medeverantwoordelijk voor taalontwikkeling. Verbind lezen met andere domeinen zoals geschiedenis, wetenschappen of wiskunde.
Ga actief aan de slag met woordenschat uit de teksten. Door woordenschat op te nemen in de lesdoelen, verruim je hun kennis van de wereld.
Hou ook ad-hoc acties en campagnes. Organiseer leesbevorderende acties tijdens Voorleesweek, Jeugdboekenmaand, Gedichtendag enz.
Geef leerlingen eigenaarschap. Richt een leerlingenleesraad op of betrek de leesambassadeurs hen bij boekenselectie, inrichting en planning van activiteiten.
Zet in op samenwerking en tutors. Zet leesbuddy’s in of organiseer voorleesmomenten tussen jongere en oudere leerlingen.

Samenwerking en betrokkenheid

Werk samen met de lokale bibliotheek. Denk aan boekenkoffers, advies op maat, auteurslezingen of een boekenmarkt.
Betrek ouders actief bij het leesbeleid. Informeer hen over het belang van lezen en geef tips om thuis Nederlands te oefenen.
Organiseer vormingsmomenten rond taal en lezen. Bied infosessies en workshops aan voor zowel ouders als leerkrachten. Lees zeker ook onze tips voor ouders.
Stimuleer oefenkansen Nederlands buiten de klas. Moedig deelname aan Nederlandstalige vrijetijdsbesteding aan en link activiteiten aan de leefwereld van jongeren.